تاثیر گاز اوزون در ضدعفونی مرغداری ها
خلاصه آنچه در این مقاله خواهید خواند :
مکانیسم ازن در ضدعفونی مرغداری
آشنایی با باکتری های مخرب
آشنایی با میزان آسیب پذیری مرغ ها
تاثیر ازن بر بازدهی جوجه ها با ذکر نمونه آماری
ضدعفونی مرغداری ها با ازن و مقایسه آن با سایر راه ها
نگاهی به ضدعفونی مرغداری با گاز ازن
امروزه ضدعفونی مرغداری امری مهم تلقی می شود و همچنین آلودگی باکتریایی، نگرانی مهمی در صنعت غذایی است. حتی مقادیر کم سالمونلا، کمپیلوباکتر و میکروارگانیسم‌های دیگر می‌تواند باعث بیماری گسترده‌ای پس از ورود محصول آلوده به بازار شود. به همین دلیل، دستورالعمل‌ها و فرآیندهای بسیاری وجود دارد تا آلودگی احتمالی را در طرح‌های فرآوری غذایی به حداقل برساند. کاربرد ازن در مزارع و کارخانه‌ها و به ویژه ضدعفونی مرغداری ها به منظور جلوگیری از آلودگی درحال گسترش است. به علت واکنش‌پذیری، ازن ضدعفونی‌کننده‌ای بسیار مؤثر است که در مقایسه با ضدعفونی‌کننده‌های دیگر نظیر کلرین یا فرمالدهید، درصد بیشتری از میکروارگانیسم‌ها را می‌کشد.
کمپیلوباکتر چیست ؟
کمپیلوباکتر یک باکتری گرم منفی استوانه‌ای شکل است که در شرایط مرطوب و کاهش اکسیژن رشد می‌کند. این باکتری در روده‌ی دام‌ها، مخصوصاً ماکیان انتقال می‌یابد و عامل اصلی بیماری اسهال باکتریایی است. مواجهه با هوا، خشکی و pH پایین می‌تواند منجر به رشد و گسترش کمپیلوباکتر شود . انجماد می‌تواند باکتری را غیرفعال کند، ولی باکتری با بازگشت به دمای اتاق نمی‌میرد، حرارت روش مؤثرتری به منظور کشتن و جلوگیری از گسترش کمپیلوباکتر است.در نتیجه ضدعفونی مرغداری ها ، کارخانجات و صنایع غذایی که مستقیما با سلامت جامعه در ارتباط هستند ، از اهمیت ویژه ای برخوردار است .
ازن درحال تبدیل به روشی متداول برای مهار آلودگی کمپیلوباکتر و ضدعفونی مرغداری است. ازن مولکولی است که از سه اتم اکسیژن تشکیل شده است. این مولکول می‌تواند به عنوان یک اکسیدان و ضدعفونی‌کننده (درمان آبی ساده) عمل کند. ازن به‌راحتی به O2 تبدیل شده و یک اتم اکسیژن آزاد بسیار فعال را تولید می‌کند که می‌تواند منجر به تجزیه و تخریب دیواره‌های سلولی باکتریایی شود. این اتم از طریق پرتوگیری اکسیژن (به‌دست‌آمده از هوا یا به‌صورت خالص) تولید شده که باعث جداشدن اکسیژن از مابقی مولکول ازن می‌شود. به علت عمر کوتاه ازن، باید در محل تولید شود ، که منجر به افزایش هزینه عملیاتی نسبت به روش‌های دیگر ضدعفونی می‌شود. علیرغم برخی مشکلات، قابلیت ازن به عنوان یک ضدعفونی کننده باعث افزایش کاربرد آن در رسیدگی به پساب‌ها و تولید و ضدعفونی دام شده است .
حدود ۵۰۰ کمپیلوباکتر- معادل ۱ قطره از عصاره خام مرغ آلوده- می‌تواند منجر به بیماری فرد شود . این موضوع بسیار مهم است که آلودگی و گسترش کمپیلوباکتر در صنعت مرغداری محدود شود. به علت اینکه باکتری در مسیر روده‌ای ماکیان زندگی می‌کند، منبع اصلی آلودگی، از طریق مواجهه با مدفوع است. قبل از برداشت ، یک جوجه آلوده سریعاً می‌تواند مابقی جمعیت را آلوده کند. پس از کشتار، چندین نقطه احتمالی آلودگی (شامل آلودگی پوست و پرها با مدفوع، پارگی روده، و مواجهه با تجهیزات آلوده یا لاشه‌های عفونی دیگر) وجود دارد. همچنین، کندن پر و سوزاندن لاشه‌ها، غده‌های چرکی را باز کرده و باعث مخفی‌شدن باکتری در برابر روش‌های دیگر پاکسازی می‌شود. پس از ذبح، طیور بلافاصله شسته و منجمد میشوند. این نقطه احتمالی دیگر آلودگی را در صنعت مرغداری ایجاد می‌کند.
عملکرد ازن در ضدعفونی مرغداری ها
ازن می‌تواند در آبی که جوجه‌ها می‌خورند یا در هوای اطراف پخش شود. این کار باعث سلامتی جوجه‌ها می‌شود، زیرا تضمین می‌کند که جوجه‌ها با آب غیرسالم آلوده نمی‌شوند. مرکز “Earth Safe Ozone” اثرات سیستم فراخالص ازن‌زنی خود را در سه مزرعه مختلف با میانگین جمعیت ۸۰ هزار جوجه در هر کدام، اندازه‌گیری کرد. چندین پارامتر شامل درصد پرندگان زنده، میانگین وزن، و تعداد باکتری‌ها در یکسال قبل و بعد از راه‌اندازی این سیستم، اندازه‌گیری شدند. درصد پرندگان زنده از میانگین %۹۶٫۱ به %۹۷٫۲ افزایش یافت که معادل افزایش تقریباً ۹۰۰ جوجه بود. میانگین وزن جوجه‌ها از ۴٫۰۵ lbs. به ۴٫۱۵ lbs. افزایش یافت. مجموع باکتری‌ها از بیش از ۱۰۰ ppm به کمتر از ۲ ppm کاهش یافت. این کاهش در مجموع باکتری‌ها نشان‌دهنده کارایی ازن به‌عنوان یک ضدعفونی‌کننده بود، درحالی‌که افزایش میانگین وزن و درصد جوجه‌های زنده نشان می‌داد که ازن همچنین سلامت کلی جوجه‌ها را بهبود می‌داد (Earth Safe Ozone).
کاربرد دیگری که ازن در صنعت مرغداری دارد، ضدعفونی لاشه‌ها پس از برداشت است. ازن نه‌تنها کمپیلوباکتر را می‌کشد، بلکه عوامل بیماری زای دیگر را نیز نابود می‌کند. ازن بطور مستقیم بر لاشه‌ها، وسایل جابجایی و تیغه‌های برش اسپری می‌شود. علاوه بر ویژگی‌های ضدعفونی‌کننده آن، آب حاوی ازن بر ماشین‌ها پاشیده می‌شود تا پسماندهای گریس، روغن و چربی به حداقل برسد. به علت اینکه ازن همراه خود هیچ محصول مضری ایجاد نمی‌کند، ماشین‌آلات نیاز به شستشوی بیشتر ندارند. درنتیجه ازن جایگزین بی‌خطری نسبت به فرمالدهید و کلرین برای کارگرانی است که از آن برای ضدعفونی استفاده می‌کنند ، بدین ترتیب ضدعفونی مرغداری ها بصورت کامل و مطمئن انجام می شود . سیستم ضدعفونی ازن به راحتی در طرح‌های فرآوری کنونی اجرا می‌شود، زیرا آن را می‌توان در تمام مخزن‌های کنونی پخش‌کننده آبی یا گازی قرار داد.
ضدعفونی محصولات مرغ و طیور
کاربرد اکسیژن فعال ( ازن ) در صنعت مرغداری
ازن و صنعت مرغداری
به علت واکنش‌پذیری ازن، این مولکول کارایی و تأثیر بالایی در عفونت‌زدایی دارد. J.C موریس یک ضریب کشندگی را پیشنهاد کرد تا اثر ازن را به عنوان یک عفونت‌زدا نشان دهد. ضریب کشندگی توسط غلظت باقیمانده و مدت زمان موردنیاز برای کشتن ۹۹ درصد میکروارگانیسم‌ها تعیین می‌شود. ازن با ضریب کشندگی بالاتر، دارای اثر ضدعفونی‌کنندگی قوی‌تری است. برای باکتری‌های روده‌ای، ازن دارای ضریب کشندگی ۵۰۰ است، درحالی‌که برای کلرین (به شکل هیپوکلروس اسید) این ضریب ۲۰ است. روش‌های دیگر کلرزنی حتی دارای ضرایب کشندگی کمتری هستند. این نشان می‌دهد که در بازه زمانی کوتاه‌تر، ازن می‌تواند درصد بیشتری از میکروارگانیسم‌ها را نسبت به مواد دیگر بکشد (تکنولوژی‌های محیطی اسپارتان).
نتیجه گیری
عوامل بیماری‌زا، بخصوص کمپیلوباکتر با قابلیت خود در شیوع سریع که با تعداد کمی از آن ها موجب بیماری میشوند، هنوز موضوعی مهم در تمام سطوح صنایع غذایی هستند. خواه بیماری در مزرعه باشد یا در کشتارگاه یا در مراکز توزیع، میلیون‌ها نفر ممکن است در خطر باشند. ازن روش جایگزین نسبتاً آسان ، برای پاکسازی یا ضدعفونی‌کردن مرغداری‌ها و تجهیزات به کاررفته در آن‌هاست، به ویژه اینکه می توان آن را تقریبا با تمام مواد موجود مایع یا گازی مورد استفاده در بهداشت و درمان ترکیب کرد. شایان ذکر است که این شرکت باید تلاش کند تا مقادیر تقریبی ازن موردنیاز را تخمین بزند تا هم هزینه‌های غیرضروری را کاهش داده و هم از بقایای ناخواسته‌ی ذرات ازن یا اتم‌های اکسیژن آزاد جلوگیری کند. در درازمدت، ازن ضدعفونی کننده سالم‌تری نسبت به سایر مواد موجود در صنایع غذایی است و سرمایه‌گذاری برای تولید آن ارزش دارد.