تاثیرات ازن بر پاتوژن ها ( عوامل بیماری زا )

دکتر جرارد سونن  ( May  ۱۹۹۸ )      ترجمه : وحید میرزاآقایی

از اثبات تاثیرات پاتوژنیک ( ضد پاتوژن ) ازن چندین دهه می گذرد . خاصیت کشنده آن در ارتباط با باکتری ها ، ویروس ها ، قارچ ها و بسیاری از گونه های جانداران تک سلولی ، از علل اساسی کاربرد روز افزون ازن در ضد عفونی فاضلاب شهری که در سراسر شهرهای جهان مورد استفاده قرار می گیرند ، می باشد .

باکتری های شاخص در فاضلاب ها باکتر های کولی باسیل شکل و پاتوژن هایی مانند سالمونلا می باشند که حساسیت مشخصی را نسبت به غیر فعال سازی ازن نشان می دهند . دیگر ارگانیسم های باکتریایی آسیب پذیر نسبت به خواص ضد عفونی کننده ازن شامل موارد زیر می شوند که عبارتند از

Yersinia enterocolitica  ، pseudomonas aeroginosa ، legionlla ، shigella ، استرپتوکوک ، campylobacter jejuni ، mycobacteria ،pneumonia  klebsiell Escherichia cali

ازن باکتری های هوازی و علی الخصوص بی هوازی را نابود می کند . این باکتری ها مسئول نابودی عفونت های پیچیده ( سرسخت ) مانند آنچه در زخم های بستر و قانقاریا هویداست می باشد .

مکانیسم نابودی باکتریایی ازن نیازمند تشریح بیشتری می باشد . آنچه روشن است این است که پوشش های سلول باکتری ها از پروتئین و پوشینه چند قندی تشکیل شده است و اینکه در ارگانیسم های منفی کوچک ، زنجیره های اکلیل اسید های چرب و لیپوپروتئین های مارپیچی حضور دارند . در باکتری های مقاوم به اسید مانند بیماری سل باکتری قارچ یک از سوم تا یک از چهارم کپسول چربی سخت ( اسید mycolic  استری شده ، علاوه بر اسید های چرب نرمال ) و گلیکولیپیدسولفولیپید ، لیپو پلی ساکاریدها ، mycosides ، trehalose mycolates ) تشکیل شده است . محتوای چربی بالای دیواره های سلول این باکتری هایی که همه جا حضور دارند ، می توانند بیانگر حساسیتشان نسبت به ازن و نهایتاً نابودی شان باشد . ازن همچنین می تواند در پوشش های سلولی نفوذ کرده ، و مستقیماً بر غشای سیتو پلاسمی اثر گذاشته و نهایتاً هر یک ار سطوح بیشمار پیچیدگی های متابولیک آن را مختل گرداند .

خانواده های بیشماری از ویروسها شامل ویروس فلج اطفال یک و دو ، Rotaviruses  انسانی ، ویروس Norwalk   ، parvoviruses و هپاتیت A  و B و C در میان بسیاری دیگر ، نسبت به عملکرد ویروس کشی ازن آسیب پذیر تر می باشند .

اکثر تحقیقات صورت گرفته پیرامون تاثیرات ویروس کشی ازن و گرایش آن به متلاشی کردن مولکول های چربی ترکیبات چند پیوندی می باشد. در حقیقت ، زمانیکه پوشش چربی ویروس جدا می شود ، هسته دی ان ای یا آر ان ای نمی توانند مصون بمانند .

ویروس های فاقد پوشش ( Adenaviridae ، Picornavirida ، ویروس فلج اطفال ، Causachi ،  Echavirus ، Rhinovirus ، هپاتیت A و B ، Reoviridae ( Rotavirus) ) نیز تحت مطالعه و بررسی قرار گرفته اند . ویروس هایی که هیچگونه پوششی ندارند ویروس های برهنه نامیده می شوند . آنها از هسته اسید بخش مرکزی ( ساخته شده از دی ان ای یا آر ان ای ) و لایه اسید نوکلئیک یا یک پوشش پروتئینی به نام کپسید تشکیل شده اند . ازن با عملکرد شناخته شده ایی پیرامون چربی های اشباع نشده ، همچنین می تواند با پروتئین های مشخص و مولفه های سازنده شان به نام آمینواسیدها ارتباط متقابل داشته باشد . در واقع ، زمانیکه ازن به تقابل با پروتئین های کپسید می پردازد ، هیدرواکسیدهای پروتئین و هیدروپراکسیدهای آن شکل می گیرند .

ویروس ها هیچ دفاعی در مقابل فشار اکسیداتیو ( اکسید کننده ) ندارند . سلول های پستانداران طبیعی دربرگیرنده سیستم پیچیده ایی شامل آنزیم ها می باشند ( مانند Peroxidase ، Catalase ، Dhsmutase ، Superoxide ) که گرایش به سمت دفع تاثیرات منفی انواع رادیکال آزاد و فعالیت های اکسید کننده دارند . بنابرین چنین احتمالی وجود دارد که بافت های عفونی با ازن تحت درمان قرار گیرند و این نیز با توجه به هوموستاز ناشی از دفاع طبیعی شان صورت می گیرد و این در حالیست که مزاحمین خنثی گر و پاتوژن های مهاجم عاری از دفاع مشابه می باشند .

ویروس های لفاف دار نسبت به ویروس های برهنه  در مقابل تغییرات روان شیمیایی از حساسیت بیشتری برخوردارند . گرچه تاثیر ازن بر چربی های اشباع نشده یکی از بهترین عملکرد های بیوشیمیایی آن می باشد، ازن به عنوان عاملی شناخته شده که می تواند تاثیر متقابلی بر پروتئین ها ، کربوهیدراتها ، و اسید نوکلئیک ها داشته باشد . این امر بخصوص زمانی نمود می یابد که غیر فعال سازی ازن از ذره ویروس فاقد پوشش مورد توجه قرار گیرد .

خانواده قارچ ها شامل Candida ، Aspergilus ، Actinomycoses ، هیتوپلاسما ، Cryptococus ) با قرار گرفتن در معرض ازن نابود می شوند . دیواره های سلولی قارچ ها چند لایه بوده و تقریباً از ۸۰ درصد کربوهیدرات و ۱۰ درصد پروتئین و گلیگو پروتئین تشکیل شده اند . حضور بسیاری از پیوند های دی سولفید مورد توجه قرار گرفته و فضای احتمالی برای غیر فعال سازی اکسیداتیو را بوسیله ازن فراهم می سازد .

از آنجائیکه ازن توانایی انتشار از طریق دیواره قارچ بداخل سیتوپلاسم تکسلولی را دارد ، لذا قادر خواهد بود به مختل کردن ارگانهای سلولی نیز بپردازد.

ارگانیسم های پاتوژن ها شامل Giardia ، Cryptosporidius و آمیب های آزاد زی به نام Acanthamoeba ، Hartmonella ، Negleria ، بواسطه ازن مختل می گردند . مکانیسم دقیقی که ازن از طریق آن عملکرد ضد پیش زیانی را مورد استفاده قرار می دهد همچنان جای بحث دارد .