کاربرد ازن در ضدعفونی‌ آب و کنترل عفونت های بیمارستانی

کاربرد ازن در ضدعفونی آب آشامیدنی 

علی رغم استفاده گسترده از کلر و اینکه ۲٫۴ میلیارد نفر یا ۴۰% مردم جهان سیستم بهداشتی کافی و مناسب ندارند . متاسفانه کلر دارای خواص خطرناک و نگران ‌کننده داشته و امروزه به طور گسترده در سراسر جهان در حال تعویض شدن با ازن است . ازن حتی توانایی بیشتری از ضدعفونی کردن آب دارد و می تواند عوامل بیماری‌زای متعددی را غیر فعال کند، برای نمونه، بیش از ۶۳ باکتری های مختلف (سالمونلا، شیگلا، ویبریو، کامپیلوباکتر ژژونی، یرسینیا انتروکولیتیکا، لژیونلا و غیره)، حدود ۱۵ ویروس (فلج اطفال، اکو، کوکساکی و غیره)، حدود ۲۵ قارچ و هاگ (آسپرژیلوس، پنی‌سیلیوم، تریکودرما و غیره)، چندین مخمر و حدود ۱۳ عامل بیماری‌زای قارچی (کپک سیاه، مونیلینیا، کپک سیاه نان و غیره) را به طورکی از بین می برد . اخیراً به علت آلودگی آب با فاضلاب ها ، مشکل ضدعفونی، پیچیده تر شده است زیرا تک‌یاختگان کیسه‌ای نظیر ژیاردیا لامبلیا، کریپتوسپوریدیوم پاوم اوسیست و تخم کرم روده (آسکاریس خوکی و آسکاریس انسانی)، در مقایسه با باکتری ها و ویروس ها باید زمان بیشتری در معرض ازن قرار بگیرند. کریپتوسپوریدیوم  هرسال سبب بیماری های زیادی می شود که می تواند برای افراد مسن یا افراد بسیار بیمار (ایدز)، کشنده باشد.

 

آب لحظه به لحظه ماده ارزشمندتری می شود و فاضلاب شهرها، دامداری (مخصوصا گاو، گوسفند و خوک) و کارخانجات باید به منظور افزایش تولیدات کشاورزی، برای آبیاری استفاده مجدد شود. این امر غالباً در کشورهای در حال توسعه و همچنین آمریکا و ایتالیا رخ می دهد و با به وجود آوردن بیماری های گوارشی، سلامت بسیاری از افراد را در معرض خطر قرار می دهد (استین و شوارتزبراد ۱۹۹۰؛ آیرس و دیگران ۱۹۹۲؛ جانسون و دیگران ۱۹۹۸؛ اورتا د ولاسکوئز و دیگران ۲۰۰۱؛ لیو و دیگران ۲۰۰۲). توزه (۱۹۹۹) گزارش کرده است که در کشورهای با سیستم آبرسانی ضعیف، حدود ۲۵۰ میلیون نفر هر سال تحت تاثیر عوامل بیماری‌زای آبی قرار می گیرند که منجر به ۱۰ میلیون مرگ می شود.

اکسیداسیون مواد طبیعی و غیر طبیعی در طول ازن‌دهی (مرحله گاز به آب) از طریق ترکیبی از ازن مولکولی و رادیکال های هیدروکسیل رخ می دهد. شرکت های آب در جهان در حال ارزیابی روش های مختلفی برای بهینه‌سازی قدم های تصفیه آب هستند که با توجه به کیفیت آب، غلظت مواد طبیعی، گل‌آلودی و نمک موجود در هر کشور متفاوت است (کادوکاوا و دیگران ۲۰۰۱؛ اوانز و دیگران ۲۰۰۱؛ کوربات و دیگران ۲۰۰۱؛ هاینن و دیگران ۲۰۰۱). به نظر می آید ازن در غیرفعال کردن باکتری ها و ویروس ها بسیار موثر است در حالیکه کیست‌های تک‌یاخته‌ای و تخم کرم روده در مقابل روش های ضدعفونی بسیار مقاوم هستند ؛ تنها با استفاده از شرایط ازن‌دهی می‌توان به درجه متعادلی از غیرفعال سازی این دست از میکروارگانیسم ها پیدا کرد (گراهام و پاراسکوا ۲۰۰۱؛ لوین و دیگران ۲۰۰۱). این یک مسئله مهم است که نیازمند سیستم تصفیه فاضلاب قدرتمندتر، به خصوص در حوزه دامداری است.

ازون و پیشگیری از عفونت های بیمارستانی

ازن و عفونت های بیمارستانی

 

جنبه دیگری برای جلوگیری از شیوع عفونت های گوارشی، استفاده از ازن به عنوان عامل ضدمیکروبی در تماس مستقیم با غذا و میوه است. در ۲۱ ژوئن ۲۰۰۱، اداره غذا و دارو ایالات متحده (FDA) رسماً استفاده از ازن مایع و گازی را به عنوان عامل ضدمیکروبی برای ذخیره و فرآوری غذاها تایید کرد (رایس ۲۰۰۱). باید ذکر شود که علاوه بر تصفیه آب آشامیدنی، استفاده از ازن می تواند خواص محسوس آب را نیز بهبود دهد. در واقع ازن به فرایند لختگی کمک، ترکیبات بدمزه و بدبو را اکسید می کند (همچنین آهن و منگنز) و حذف ذرات را در فیلترها یا از طریق کربن فعال بلوری زیست‌فعال، بهبود می بخشد. اثربخشی ازن اکنون به وسیله بیش از ۳۰۰۰ تصفیه‌خانه در سراسر جهان، تایید شده است.

 

کاربرد ازن در کنترل عفونت های بیمارستانی

از طرفی در طول دهه گذشته ، عفونت های بیمارستانی بسیار شایع شده است زیرا مقاومت عوامل بیماری‌زا به آنتی بیوتیک ها به نقطه‌ای رسیده است که دیگر داروی موثری برای برخی از آنها وجود ندارد. این یک وضعیت پیچیده است که تا حدی به علت استفاده بیش از حد از آنتی بیوتیک در غذای حیوانات و استفاده نامناسب در بیماران به وجود می آید . نتیجه بسیار ناراحت کننده است زیرا تقریبا هر ماه، ما خبری از مرگ گسترده به علت عفونت های غیرقابل کنترل در بخش مراقبت های ویژه و در بیمارستان ها پس از عمل های کم و بیش پیچیده می شنویم . با تقریب خوبی می‌توان گفت که بسیاری از مرگ ها قابل اجتناب هستند اگر بتوانیم مقاومت باکتری ها را درهم‌ بشکنیم . این مشکل آنقدر مهم است که حدود ۱۰۰۰ صفحه در هر سال از داده های آن گزارش منتشر می شود (آیتکن و جفریز ۲۰۰۱؛ گوئررو و دیگران ۲۰۰۱؛ کولف و فرازر ۲۰۰۱؛ اولسن و دیگران ۲۰۰۱؛ شیموری و دیگران ۲۰۰۱؛ اسلونیم و سینگ ۲۰۰۱؛ استفان و دیگران ۲۰۰۱؛ استوور و دیگران ۲۰۰۱؛ ونزل و ادموند ۲۰۰۱).

 

استفاده از ازن می تواند به دو فاز تقسیم شود:

1. فاز گاز به گاز
2. فاز گاز به آب (ازن در حالت مایع)

فاز اول به طور گسترده برای از بین بردن بیش از ۲۷۲ آلاینده و رایحه‌های طبیعی استفاده می شود : این بازه از اکرولئین تا بوی دستشویی ، بوی بدن، دود سیگار، مواد در حال فاسد شدن، اتر، دود اگزوز، بوی بیمارستانی، کپک، مواد پوسیده، بوی فاضلاب، بوی توالت، محصولات بازیافتی و غیره می باشد . ازن اگر به طور ماهرانه در محیط های بیمارستانی استفاده شود می تواند به راحتی بوی نامطبوع را از بین ببرد. در سیستم های تهویه هوا، مقدار اندکی ازن می تواند بوی هوا، باکتری و ویروس را از بین ببرد . علاوه بر این، از ازن برای ضدعفونی کردن تختخواب، رختخواب و تصفیه هوای اتاق عمل استفاده می شود. ازن به این روش بسیار موثر است اما بهتر است  است که اقدامات احتیاطی زیر در نظر گرفته شود :

۱- فرآهم آوردن زمان کافی برای تماس گاز ازن (که نسبت به ازن محلول در آب، کمتر فعال و آرام‌تر هستند) با آلاینده‌هایی که باید اکسیده و تخریب شوند.

۲- وقتی نیاز داریم از ازن با غلظت بالا در فضای مورد نظراستفاده کنیم ، افراد نباید در آنجا حضور داشته باشند . ژنراتور ازن باید توسط تایمری تنظیم شود که می تواند توسط هر کاربری، فعال شود. آزادسازی ازن باید قبل از ورود مجدد افراد به محل، متوقف شود.

۳- پیش از رهاسازی هوای ترکیب شده با ازن ، می توان کاز ازن مازاد را بوسیله یک تخریب‌کننده ازن عبور از بین برد تا پرسنل پس از مدتی کوتاه و پس از هوادهی مجدد، دوباره وارد محیط شوند .

۴- بهتر است برای جلوگیری از مسموم شدن ریه، رصدکننده ازن باید برای بررسی غلظت ازن باقیمانده در محیط، نصب گردد.

 

نکته : امروزه دستگاه هایی مخصوص تصفیه هوا با ازن طراحی شده اند که با غلظت های مطمئن کمتر از ۰٫۰۴  ppm کالیبره شده اند و در واقع مکانیسم تولید آنها با ژتراتورهای معمولی متفاوت بوده و در صورت تنظیم دقیق دستگاه مجهز به یک کنترل پنل شبانه روزی می توان با حضور افراد و موجودات زنده دستگاه را روشن و استفاده نمود .

 

ضدعفونی کردن تختخواب، رختخواب و هر شی دیگری با ازن می تواند مطابق با دستورالعمل اینوی و ایشیاناگی (۲۰۰۱) انجام شود. از ازن در کنار ژنراتور یون منفی و در صورت نیاز، یک هیتر برای کنترل بندپایان استفاده می‌شود.برخی از شرکت های دارویی در آمریکا اخیرا شروع به بسته‌بندی محصولات دارویی در جو حاوی ازن کرده‌اند تا خط بسته بندی محصولات را استریل نگه دارند. فاز گاز به آب در آمریکا توسط تعدادی از خشکشویی‌ها برای شستشو و استریل موثر پارچه های استفاده شده در مراکز درمانی، به کار گرفته شده است. به نظر می رسد که اگرچه این فرآیند، انرژی زیادی مصرف می کند اما عمر پارچه را بین ۲۵ تا ۵۰ درصد افزایش می دهد . به علاوه، شستشو با ازن، جایگزینی مناسب برای روش های معمول است چرا که در حفظ محیط از آب آلوده شده، موثرتر عمل می کند . تمام این تکنولوژی های ابداعی، هزینه های درمانی را افزایش می دهد اما کیفیت خدمات بهبود پیدا کرده و مهمتر از آن، عفونت های بیمارستانی کاهش می‌یابد.

گزارشی کامل درباره چگونگی بهبود ایمنی در بیمارستان ها در پایگاه ahrq.gov قابل دسترسی است.

 

نتیجه‌گیری

ازن‌دهی آب دوبار تقطیرشده و روغن زیتون به وسیله حباب دهی ترکیب گازی اکسیژن-ازن به ترتیب برای ۵ دقیقه و دو روز انجام می شود. غلظت ازن در آب خالص، متناظر است با ۲۵% از غلظت ازن استفاده شده که بیش از مقدار کافی برای ضدعفونی بهینه است. یک گرم روغن می تواند تا ۱۶۰ میلی گرم ازن را در خود جا دهد. در حالیکه آب ازن دار برای دو روز موثر باقی می ماند، روغن در یخچال برای دو سال پایدار می ماند. هر دوی آنها به عنوان ضدعفونی کننده های پر قدرت و تسریع کننده معالجه به وسیله تحریک بازسازی سلول‌ها عمل می کنند . به محض اینکه جامعه پزشکی، اثربخشی آنها را درک کنند، این دو تبدیل به ابزارهایی واجب در واحدهای درمانی زخم های مزمن خواهند شد. من دوست دارم پیش بینی کنم که استفاده از روغن ازن دار که دارویی ساده و ارزان است، مفیدتر از کرم های دارویی گران‌قیمت خواهد شد و انقلاب پزشکی برای درمان موضعی زخم بستر به پا خواهد کرد. تحت این شرایط، اغراق نیست اگر بگوییم که ازن، داروی شگفت انگیز قرن ۲۱ است.

مشکلات ضدعفونی کردن آب آشامیدنی و جلوگیری از عفونت های بیمارستانی، اهمیتی اساسی پیدا کرده است زیرا راه حل آنها معنای مرگ و زندگی دارد. در مقایسه با کلر، جامعیت و اثربخشی ازن، به طور گسترده پذیرفته شده است.

 

Reference by Velio Bocci – OZONE A New Medical Drug
Emeritus Professor of Physiology at the University of Siena, Siena, Italy Medical Doctor, Specialist in Respiratory Diseases and Haematology and

عنوان مقاله :کاربرد ازن در ضدعفونی آب آشامیدنی

واحد ترجمه سایت

بازنگری و تالیف : وحید میرزاآقایی ( محقق و پژوهشگر ازن )

سایت تحقیقات و اطلاعات ازن