معده
معده چیست؟
معده (Stomach) مخزن اصلی ذخیره غذا در بدن است.اگر ظرفیت ذخیره معده وجود نداشت ما مجبور بودیم به جای خوردن چند وعده غذا در روز به صورت مداوم غذا بخوریم.معده همچنین ترکیبی از اسید، بلغم و آنزیمهای گوارشی را ترشح می کند که به گوارش کمک کرده و غذای ما را در هنگام ذخیره کردن، بهداشتی می کند.
…………………
نکته : آیا می دانید با استفاده از ازن می توان به نحو بسیار خوبی خیلی از عارضه های معده را درمان نمود . بطور مثال ازن می تواند به راحتی در ناحیه آماسی معده نفوذکرده و هلیکو باکتر عامل زخم معده را به راحتی تجزیه و از بین ببرد و به دلیل افزایش اکسیژن در معده با عث ترمیم بافت عارضه زخم نیز گردد و در نهایت رون گوارشی را در بدن به شرایط ایده آل برساند
……………….
آناتومی معده
آناتومی ناخالص
معده یک اندام گرد و توخالی است که دقیقا زیر دیافگرام و در سمت چپ حفره شکمی قرار دارد و میان مری و اثنی عشر واقع شده و تقریبا هلالی شکل است. لایه داخلی آن مملو از چروک هایی است که با نام چین معدهای شناخته می شود. چین معده ای هم اجازه کش آمدن آن را به منظور جمع کردن وعده های حجیم غذایی می دهد و هم به حرکت غذا در طول گوارش کمک می کند.
آن را می توان براساس شکل و کارکرد به چهار دسته تقسیم کرد:
۱-مری در ناحیه کوچکی به نام کاردیا به معده متصل می شود. کاردیا یک ناحیه باریک و لوله مانند است که مسیر را به سمت ناحیه عریض معده باز می کند. داخل کاردیا، عضله تنگ کننده مری قرار دارد که دسته از بافت های عضلانی است که غذا و اسید را داخل معده نگه می دارد.
۲-کاردیا محتویات خود را در بدنه معده که ناحیه مرکزی و بزرگترین ناحیه آن است خالی می کند.
۳-در بالای بدنه، ناحیه کروی شکلی به نام فاندوس وجود دارد.
۴-در پایین بدنه، ناحیه قیف شکلی به نام پیلوروس وجود دارد. پیلوروس معده را به اثنی عشر متصل میکند و حاوی عضله سفت کننده بابالمعده است. این عضله جریان جزئی غذای هضم شده را در بیرون آن و در اثنی عشر کنترل می کند.
سیزده تاثیر عمده ازن در بدن انسان
آناتومی میکروسکوپی
تحلیل میکروسکوپی ساختار معده نشان می دهد که از چند لایه بافتی مجزا تشکیل شده است: غشاء مخاطی، بافت زیر غشاء مخاطی، عضله و غشاء سروزی.
داخلی ترین لایه معده، غشاء مخاطی نام دارد. غشاء مخاطی معده حاوی بافت برونپوش ستونی ساده با سلول های بیشمار مترشحه است. منافذ کوچک با نام چالههای معدوی حاوی سلولهای مترشحه زیادی است که آنزیم های گوارشی و هیدروکلریک اسید را در لومن یا ناحیه توخالی معده ترشح می کند. سلولهای مخاطی در کل لایه آن و چالههای معدوی یافت می شود که غشاء مخاطی را برای محافظت از معده در برابر ترشح گوارشی خود، ترشح می کند. غشاء مخاطی معده به علت عمق چالههای معدوی، بسیار ضخیم تر از غشاء مخاطی سایر اندامهای دستگاه گوارش است. در عمق غشاء مخاطی، لایه ضخیمی از عضله نرمی با نام غشاء مخاطی عضلانی وجود دارد. لایه غشاء مخاطی عضلانی به مخاط اجازه میدهد چروکها را تشکیل و تماس خود با محتویات معده را افزایش دهد.
لایه زیرغشاء مخاطی معده، غشاء مخاطی را دربرمیگیرد. زیرغشاء از چندین بافت اتصالی، رگهای خونی و اعصاب تشکیل شده است. بافت های ارتباطی از بافت های غشاء مخاطی پشتیبانی کرده و آن را به لایه زیرغشاء مخاطی متصل می کند. تامین خون زیرغشاء مخاطی، مواد مغذی ر ابرای دیواره معده فراهم میکند. بافت عصبی در غشاء مخاطی، محتویات معده را رصد کرده و انقباض عضله نرم و ترشح مواد گوارشی را کنترل می کند.
لایه عضلانی معده، زیرغشاء مخاطی را دربرمیگیرد و حجم عمده ای از آن را تشکیل می دهد. لایه عضلانی از سه بافت عضله نرم تشکیل شده است که با رشتههای خود در ۳ جهت متفاوت قرار دارند. این لایههای عضله نرم به معده اجازه می دهند به منظور ترکیب و به جلو راندن غذا در دستگاه گوارش، منقبض شود.
بیرونی ترین لایه معده که لایه عضلانی را دربرمیگیرد، غشاء سروزی است. غشای ضخیمی که از بافت مخاطی پولکی و بافت ارتباطی حفرهای تشکیل شده است. غشاء سروزی دارای سطح نرم و لغزنده است و ماده ای به نام مایع سروزی را ترشح می کند. سطح نرم و نمناک سروز به محافظت از آن در برابر اصطکاک با غذا کمک می کند.
فیزیولوژی معده
ذخیره
ما غذای سخت را در دهان می جویم و خیس می کنیم تا به قطعات کوچک تبدیل شود. زمانی که ما هر قطعه را میبلعیم، غذا از مری به معده می رود و به همراه سایر قطعات و مایعات همان وعده غذایی در آنجا ذخیره میشود.
اندازه معده در هر شخص متفاوت است اما به طور متوسط می تواند به راحتی ۱ تا ۲ لیتر غذا و مایع را در یک وعده غذایی در خود جا دهد. زمانی که به حداکثر ظرفیت خود در یک وعده غذایی می رسد، ۳ تا ۴ لیتر غذا در خود دارد. انبساط معده به حداکثر اندازه می تواند گوارش را دشوار کند زیرا نمی تواند به سادگی منقبض شود تا غذا را به خوبی ترکیب کند که این امر موجب بروز ناراحتی می شود.
پس از اینکه معده با غذا پر شد، غذا برای ۱ تا ۲ ساعت ذخیره می شود. در طول این زمان، فرایند گوارش را که در دهان آغاز شده بود ادامه می دهد و به روده، پانکراس، کیسه صفرا و کبد اجازه می دهد برای تکمیل این فرایند، آماده شوند.
در پایین معده، عضله تنگ کننده بابالمعده، حرکت غذا را به روده کنترل می کند. این عضله معمولا بسته میماند تا غذا و ترشحات را در داخل آن نگه دارد. زمانی که کیموس آماده بود تا معده را ترک کند، این عضله باز می شود تا به مقدار اندکی از کیموس، اجازه ورود به اثنی عشر را بدهد. این فرایند که با نام تخلیه معده شناخته می شود، هر ۱ تا ۲ ساعت به صورت آرام تکرار می شود، آهنگ آرام تخلیه آن به پخش شدن حجم کیموس آزادشده از آن کمک کرده و گوارش و جذب مواد مغذی را در روده ها به حداکثر می رساند.
ترشح
معده، مواد مهمی را برای کنترل گوارش غذا تولید و ترشح می کند. هر کدام از این مواد به وسیله سلولهای برونریز و درونریز موجود در غشاء مخاطی، تولید می شود. اصلیترین محصول برونریز معده، مایع معدوی است که ترکیبی از مخاط، هیدروکلریک اسید و آنزیمهای گوارشی می باشد. مایع معدوی با غذا ترکیب می شود تا گوارش را تسریع کند.
سلولهای برونریز مخصوص غشاء مخاطی، بلغم را در لومن معده و در حفرههای معدوی ترشح میکنند. این بلغمدر سطح غشاء مخاطی پخش می شود تا سطح معده را با مانعی ضخیم و مقاوم در برابر اسید و آنزیم بپوشاند. بلغم معده همچنین سرشار از یونهای بیکربنات است که pH اسید آن را خنثی میکند.
سلولهای جداری که در حفرههای معدوی وجود دارند، ۲ ماده مهم ترشح می کنند: عامل ذاتی و هیدروکلریک اسید. عامل ذاتی، یک گلیکوپروتئین است که به ویتامین B12 در معده میچسبد و اجازه می دهد این ویتامین در روده کوچک جذب شود. این ویتامین یک ماده مغذی ضروری برای تشکیل گلبول های قرمز است. هیدروکلریک اسید از بدن در برابر باکتری های کشنده که معمولا در غذا وجود دارند محافظت می کند. این اسید همچنین به وسیله تبدیل پروتئین ها به اشکال قابل هضم توسط آنزیمها، گوارش آنها را ساده تر می کند. آنزیم پپسین که پروتئین را هضم می کند به وسیله قرار گرفتن در معرض هیدروکلریک اسید در داخل آن، فعال می شود.
سلولهای رئیس که در داخل حفرههای معدوی یافت می شوند، دو آنزیم گوارشی تولید می کنند: پپسینوژن و لیپاز معدوی. پپسینوژن، پیشمولکول آنزیم بسیار قدرتمند گوارشی پپسین است. به دلیل اینکه پپسین سلول های رئیس را نابود می کند، به شکل پپسینوژن غیرفعال ترشح می شود. زمانی که پپسینوژن به pH اسیدی هیدروکلریک اسید می رسد، تغییر شکل داده و تبدیل به آنزیم پپسین فعال می شود. آنگاه پپسین، پروتئین رژیمی را میشکند تا به آمینواسیدهای تشکیل دهنده آن برسد. لیپاز معدوی آنزیمی است که چربی ها را به وسیله حذف اسید چرب از مولکول تریگلیسیرید هضم میکند.
سلول های G سلول های درونریزی هستند که در انتهای حفره های معدوی یافت می شوند. سلولهای G هورمون گاسترین را در واکنش به اکثر محرک ها نظیر سیگنالهای عصب معده، حضور آمینواسید ناشی از گوارش پروتئین در معده و کش آمده دیواره معده در طول یک وعده غذایی، در جریان خون آزاد می کند. گاسترین به همراه خون به سراغ سلول های گیرنده متنوعی در معده می رود و غدد و عضلات آن را تحریک می کند. تحریک غددی به وسیله گاسترین منجر به افزایش ترشح مایع آن برای افزایش گوارش می شود. تحریک عضلات نرم به وسیله گاسترین منجر به انقباض قوی تر معده و بازشدن عضله تنگ کننده بابالمعده برای انتقال غذا به اثنی عشر می گردد. گاسترین همچنین به سلول های گیرنده در پانکراس و کیسه صفرا می چسبد و ترشح مایع پانکراسی و صفرا را افزایش می دهد.
گوارش
گوارش در معده می تواند به ۲ دسته تقسیم شود: گوارش مکانیکی و گوارش شیمیایی. گوارش مکانیکی، تقسیم فیزیکی حجمی از غذا به قطعات کوچکتر است در حالی که گوارش شیمیایی، تبدیل شیمیایی مولکول های بزرگ به مولکول های کوچکتر است.
عمل ترکیب دیوارهای معده منجر به وقوع گوارش مکانیکی در آن می شود عضلات نرم آن، انقباضهایی را ایجاد می کنند که امواج ترکیبی نام دارد و تکه های غذا را با مایع معدوی ترکیب میکند. این ترکیب منجر به تولید مایعی غلیظ به نام کیموس می شود.
در حالی که غذا در حال ترکیب فیزیکی با مایع معدوی برای تولید کیموس است، آنزیم های موجود در مایع معدوی، مولکول های بزرگ را به صورت شیمیایی تبدیل به زیرواحدهای کوچکتر می کند. لیپاز معدوی، چربی های تریگلیسرید را به اسیدهای چرب و دیگلیسرید میشکند. پپسین پروتئین ها را به آمینواسیدها می شکند. گوارش شیمیایی که در معده آغاز می شود به پایان نمی رسد تا اینکه کیموس به روده ها برسد اما معده آماده هضم سخت پروتئین ها و چربی ها برای گوارش بیشتر می شود.
کنترل هورمونی
فعالیت معده، تحت کنترل هورمون های مختلفی است که تولید اسید آن و حرکت غذا به سمت اثنی عشر را تنظیم می کند گاسترین تولیدشده توسط سلول های G، فعالیت آن را به وسیله تحریک افزایش تولید مایع معدوی، انقباض عضله و تخلیه معده از طریق عضله تنگ کننده بابالمعده، افزایش می دهد.
کولهسیستوکینین (CCK) تولیدشده توسط غشاء مخاطی اثنی عشر، هورمونی است که به عنوان کندکننده تخلیه معده به وسیله انقباض عضله تنگ کننده بابالمعده عمل می کند. CCK در واکنش به غذاهای غنی از پروتئین و چربی که هضم آنها توسط بدن دشوار است، آزاد می شود. CCK با جلوگیری از تخلیه معده، منجر به ذخیره طولانی تر غذا در معده شده و با دادن زمان کافی به پانکراس و کیسه صفرا برای آزادسازی آنزیم و صفرا برای افزایش گوارش در اثنی عشر، گوارش در معده را بهبود میبخشد.
سکرتین تولیدشده توسط غشاء مخاطی اثنی عشر به اسیدی بودن کیموس واردشونده به اثنی عشر واکنش نشان می دهد. سکرتین از طریق جریان خون به سمت معده می رود و تولید مایع معدوی را به وسیله غده برونریز عشاء مخاطی، کند می کند. سکرتین همچنین تولید مایع پانکراسی و صفرا را که حاوی یون های بیکربنات خنثی کننده اسید هستند، افزایش می دهد. اثر خالص سکرتین، محافظت از روده ها در مقابل اثرات آسیب زننده کیموس اسیدی است.
سیزده تاثیر عمده ازن در بدن انسان