لزوم ازن در احیاء آب دریاچه های مصنوعی

لزوم استفاده اتم اکسیژن در احیاء آب دریاچه های مصنوعی 

عموماً در طبیعت برای ادامه حیات موجودات زنده، نیازمند شرایط زیست محیطی مناسب بوده که بهترین آن وجود اکسیژن است . اهمیت موضوع تا حدی است که میزان پاکی آب را بر مبنای میزان اکسیژن محلول در آب می سنجند و در مورد فاضلاب از میزان کمبود آن سنجیده می شود . این موضوع برای مکان هایی مانند دریاچه های مصنوعی بسیار مهم و حائز اهمیت است . بطوریکه عدم جریان آب و رشد جلبک ها مشکلات زیادی را به مرور زمان فراهم آورده و در بیشتر مواقع در صورت دیر عمل کردن ، رفع آنها بسیار سخت و دشوار می گردد..

آنچه مسلم است ، این سیستم با تولید کنترل شده اتم اکسیژن به شکل تمرکزی و محلولی ، یک روش چند منظوره در حفظ و کنترل این شرایط زیست محیطی می باشد . توانمندی گاز اتم اکسیژن علاوه بر اثرات مستقیم ، می تواند بطور غیر مستقیم نیز بخش زیادی از نیازمندی های محیطی را حفظ و کنترل نماید که به شرح زیر می توان بیان نمود.

افزایش اکسیژن محلول در آب :

یکی از عمده ترین مشکلات دریاچه های مصنوعی فقر اکسیژن موجود درآب می باشد که عواملی چون جلبک ها ، عدم جریان آب و … با عث این فرآیند می شوند . حائز اهمیت اینکه ایجاد تصفیه خانه ها به دلیل استفاده از سیستم فیلتراسیون علاوه بر آلودگی های صنعتی ، شهری شرایط محیطی مناسبی را برای رشد و تولید مثل این آلودگی ها فراهم می آورند ، که در نهایت باعث کاهش زیاد اکسیژن در آب می شوند . در واقع اکسیژن فاکتور اصلی و تعیین کننده مهمی در دریاچه های مصنوعی می باشد . از آنجائیکه اتم اکسیژن دارای هویتی نبوده و نمی تواند پایدار باشد ، علاوه بر واکنش به میکروارگانیسم های خطرناک و کاهش بار آلودگی با یکدیگر پیوند خورده و تبدیل به اکسیژن می شود و می تواند به طرز فوق العاده ایی باعث افزایش اکسیژن محلول در آب و بالا بردن ماندگاری آن گردد .

شفاف سازی و رفع کدورت آب:

امکان شفاف سازی آب توسط اتم اکسیژن از دیگر توانمند های این عنصر حیاتی می باشد . کدورت آب از جنبه های مختلف نامناسب بوده و می بایست تا حد ممکن شفافیت آب دریاچه تامین شود . این کدورت ها در گرفتن غذا نقش منفی دارند. تولید اتم اکسیژن به صورت ترکیبی محلولی و تمرکزی در آب باعث انعقاد ذرات معلق شده و ته نشین می گردد به طوریکه از معلق بودن آنها جلوگیری کرده و باعث شفاف شدن آب می شود .

تجزیه فلزات محلول در آب مانند سرب ، جیوه ، مس ، روی و … به شکل اکسید و زدودن از آب :

همانگونه که تاکنون شنیده ایم سرب ، جیوه ، مس ، روی و سایر یون های فلزات حتی در غلظت های خیلی کم برای موجودات در آب مسموم کننده می باشند . آهن موجود در بعضی از آبهای شیرین روی سطح تخم ماهی در حال انکوباسیون رسوب کرده و باعث خفگی جنین می گردد . در جائیکه در آن واحد چند نوع ماده آلوده در آب یافت شوند ، اثر آنان روی یکدیگر تشدیدکننده می گردد و نتیجتاً ماهی ممکن است در شرایطی که غلظت هیچ یک از آلودکننده های موجود به حد کشنده نرسیده باشند تلف گردد . پیشرفت های اخیر در تولید اتم اکسیژن و قدرت اکسید کنندگی منحصر به فرد این گاز ، استفاده از آن را در اکسیداسیون ترکیبات فلزات سنگین در آب را فراهم آورده است . اتم اکسیژن ترکیبات شیمیایی پایدار را اکسید و از محیط حذف می کند و پس از پالایش هیچ باقی مانده شیمیایی که نیاز به جداسازی باشد از خود به جا نمی گذارد ، در نتیجه آثار نامطلوب بر روی محیط زیست ندارد . در این فرآیند فلزات موجود را اکسید و از آب خارج می کند و در نهایت عناصر متفاوت مانند مس ، جیوه ، نیکل ، سرب ، کبالت ، کروم ، روی ، آهن و… را به شکل ترکیبی و به نحو موثری از آب زدوده می شوند .

کاهش آمونیاک ، نیتریت و تبدیل آن به  نیترات :

کنترل آمونیاک ، نیتریت و نیترات از دیگر نگرانی های آب های دریاچه های مصنوعی می باشد . بطوریکه آمونیاک در اثر فعالیتهای اکسیداسیون ابتدا به نیتریت و سپس به نیترات اکسیده می‌شود. ابتدا NH3 سپس NO2 و بعد از آن NO3 بدست می آید. مواد دفعی ماهی و تجزیه مواد آلی توسط میکروبها غشأ اصلی آمونیاک بوده و ممکن است غلظت آنرا فوق‌العاده افزایش دهند و به حد نامطلوب و مرگ‌آور برسانند . اتم اکسیژن به طرز شگفت انگیزی قابلیت کاهش بالای ۸۰ درصد آمونیاک و بالای ۹۸ درصد کاهش نیتریت را با ضریب تبدیل بسیار پایین به نیترات را از خود نشان می دهد . با توجه به اینکه این روش طبیعی و ارگانیک محسوب می شود و هیچ باقی مانده شیمیایی از خود باقی نمی گذارد بسیار ارزشمند و قابل تحسین می باشد . از آنجائیکه افزایش نیترات از پیامد های وجود آمونیاک و نیتریت می باشد ، در نهایت در زمان کاربری اتم اکسیژن از افزایش نیترات جلوگیری می شود.

جلوگیری از شیوع و حذف عوامل بیماری زا مانند ویروس ، باکتری ، قارچ ، انگلها و … در آب :

در این فرایند با استفاده مکرر از اتم اکسیژن به نحو مطلوب و بسیارموثری انواع آلودگی های میکربی کاهش می یابد و میکرو ارگانیسهای مختلف نظیرانواع باکتریها، ویروسها، قارچها، مخمرها، اسپورها و هاگها نابود می شوند. همچنین اتم اکسیژن قدرت زیادی در گندزدایی انواع انگل ها از جمله کیست های کریپتوسپوریدیم و انواع آمیب داشته و در کاهش و جلوگیری در رشد جلبک ها نقش بسزایی دارد. و چنانچه بتوانیم اتم اکسیژن را به شکل ترکیبی تمرکزی و محلولی تولید و به باقی مانده حداقل  ۰۵/۰ ppm برسانیم ، می توانیم از نقل و انتقال عوامل بیماری زا در موجودات زنده جلوگیری نمائیم .

تبدیل CODبه BOD و حذف BOD

اتم اکسیژن عملکرد بسیار موثری در کاهشCOD دارد . اتم اکسیژن مولکولهای آلی با زنجیره های بلند را به فرمهای قابل تجزیه توسط میکروارگانیسم ها ( فرایند کاهش BOD ) تبدیل می کند . در نتیجه میتوان از ترکیب اتم اکسیژن تمرکزی و محلولی  برای رسیدن به کیفیت مطلوب تصفیه استفاده کرد.

افزایش راندمان و طول عمر فیلترهای کربن اکتیو

فیلترهای کربن فعال گرانولی GAC)) جاذبهای ایده آلی به حساب می آیند. مضاف بر اینکه ظرفیت این فیلترها با عبور دادن آب حاوی اتم اکسیژن از روی آنها افزایش یافته و متعاقباً عمر مفید آنها و فاصله بین دو زمان سرویس آنها نیز بیشتر می شود. این امر موجب مقرون به صرفه بودن استفاده از  این نوع فیلتر در این فرایند می گردد.

حائز اهمیت اینکه اتم اکسیژن به عنوان یک عنصر حیاتی ، تنها به موارد بالا ختم نمی شود ، چراکه امروزه از آن برای بهداشت و درمان استفاده های فوق العاده ایی انجام می پذیرد . بطوریکه در صنعت پرورش ماهی های صنعتی و زینتی علاوه بر مزایای فوق کاربردهای درمانی فوق العاده ایی دارد که همه آن در طبیعت تعریف شده است و بدون شک تنها راهی که می تواند بطور طبیعی از آب دریاچه در جهت حفظ شرایط زیست محیطی محافظت نماید ، اتم اکسیژن می باشد .

امید است اطلاعات فوق اهمیت استفاده از اتم اکسیژن در دیاچه های مصنوعی را به خوبی نشان دهد. بطوریکه عموماً در دریاچه های مصنوعی در جهان مانند دریاچه ژنو سوئیس به عنوان یک دریاچه مشهور از این روش استفاده می شود . حتی در دریاچه های پشس سدها نیز از شیوه بهره برداری می نمایند .

‘گردآوری و تنظیم : وحید میرزاآقایی